XXVI Śląski Konkurs Sygnalistów Myśliwskich „O Róg Księcia Pszczyńskiego” już w najbliższą sobotę~02.09.2023. W związku z świętem muzycznym, dla wszystkich sympatyków tradycji i kultury łowieckiej, prezentujemy krótką historię plessówki.

Pszczyna, jest istotnym miejscem dla europejskiej kultury łowieckiej, szczególnie muzyki oraz idei ochrony przyrody, przez co określana jest bardzo często mianem kolebki tradycji łowieckiej. Za czasów panowania drugiego księcia pszczyńskiego, Jana Henryka XI Hochberg von Pless, dobra pszczyńskie słynęły z różnorodności, bogatej liczby jak i jakości hodowanych tutaj gatunków, wśród nich żubrów, danieli, jeleni sika czy nawet jeleni wapiti (przez pewien czas).

To właśnie z inicjatywy Jana Henryka XI Hochberg von Pless, powstał róg myśliwski plessówka, z jego najbardziej popularną do dziś formą. Motywacją do stworzenia tego instrumentu, była potrzeba skonstruowania mniejszego i lżejszego, poręczniejszego rogu od powszechnie wówczas używanych, większych par force, które stosowane były w polowaniach konnych z psami. Były to rogi ze zwiniętej kilkukrotnie rury, długości ok. 5m.

Plessówka powstała ostatecznie w 1870 roku we wrocławskiej pracowni rzemieślniczej Hirschberga. W praktyce, jest to zwinięta rura długości 172 cm, której akustyczne walory, nośne brzmienie w lasach oraz jej techniczne zalety (niewielki ciężar i ergonomiczny kształt), zapewniły idei gry na niej, świetny rozkwit po dzień dzisiejszy. Istotnym aspektem było dodatkowo usystematyzowanie oraz zaaranżowanie zapisu nutowego dźwięków, które to zadanie książę polecił wykonać pszczyńskiemu muzykowi i księgarzowi Rosnerowi. Ten spisał ponad 40 sygnałów myśliwskich, mających na celu m.in. organizację polowań, melodie okolicznościowe jak i sygnały grane na pożegnanie zwierzyny na pokocie i wydano je po raz pierwszy w 1878 roku. Kolejne wydania następowały systematycznie, m.in. w 1898 roku „Jagd-Signale und Fanfaren zusammengestellt und rhythmisch geordet von J. Rosner” w pszczyńskim wydawnictwie Augusta Krummera. Instrument, rodem z pszczyńskich lasów,  zyskał bardzo szybko popularność i jest powszechnie używany w wielu krajach naszego kontynentu. Po dziś dzień komponuje się  wiele sygnałów dostosowanych do wydarzeń kulturalnych w dziedzinie życia łowieckiego.

Wartym nadmienienia jest także fakt, iż Henrich Stölzel, uzdolniony kameralista księcia pszczyńskiego, dokonał kolejnych udoskonaleń w rogu myśliwskim posiadającym wentyle, tworząc waltornię myśliwską. Uzyskał w ten sposób dobre, mocne i czyste brzmienie dźwięków pełnej i wyrównanej w brzmieniu skali z możliwością grania półtonami.  Ciekawostką jest także to, że w 1905 roku, książę otrzymał od myśliwych, z okazji 50tej rocznicy rządów na Pszczynie, jubileuszową plessówkę… wykonaną ze srebra próby 800. Niestety instrument zniknął z promnickiego zameczku w czasie III Powstania Śląskiego.

Foto: Michał Makowski, Domena publiczna